آیین‌نامه اجرایی قانون تنظیم بازار غیر متشکل پولی

 مصوبه شماره ۶۴۶۲۹/ت ۳۳۶۲۷ هـ مورخ ۲۶/۴/۱۳۸۶ با اعمال اصلاحات

هیئت‌وزیران در جلسه مورخ ۲۰/۴/۱۳۸۶ بنا به پیشنهاد وزارت امور اقتصادی و دارایی و بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و به استناد ماده (۴) قانون تنظیم بازار غیر متشکل پولی (مصوب ۱۳۸۳) آیین‌نامه اجرایی قانون یاد شده را به‌شرح زیر تصویب نمود:

ماده ۱: واژه‌ها و اصطلاحات مورد استفاده در این آیین‌نامه در معانی مشروح مربوط به کار می‌روند

الف- قانون: قانون تنظیم بازار غیر متشکل پولی مصوب ۱۳۸۳.

ب- بانک مرکزی: بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.

ج- نیروی انتظامی: نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران.

د- اشخاص: اشخاص حقیقی یا حقوقی که تحت هر عنوان به یک یا تعدادی از عملیات بانکی به‌عنوان فعالیت اصلی و یا یکی از رشته فعالیت‌های خود مبادرت می‌کنند.

هـ- عملیات بانکی: اشتغال به امر واسطه‌گری بین عرضه‌کنندگان و متقاضیان وجوه و اعتبار به‌صورت دریافت انواع وجوه، سپرده، ودیعه و مشابه آن تحت هر عنوان و اعطای اعتبار و سایر تسهیلات در قالب عقود اسلامی و صدور کارت‌های الکترونیکی پرداخت و کارت‌های اعتباری می‌باشد.

و- قبول سپرده: دریافت هرگونه وجه به ریال یا ارز توسط اشخاص به‌نحوی که برداشت تمام یا قسمتی از مانده آن عندالمطالبه یا حسب توافق طرفین توسط صاحب سپرده یا نماینده معرفی ‌شده وی و یا پرداخت به شخص ثالث به دستور وی امکان‌پذیر باشد. این امر می‌تواند با احتساب سود یا امتیازات خاص و یا بدون آنها با رعایت قانون عملیات بانکداری بدون ربا مصوب ۱۳۶۳ صورت پذیرد و پرداخت به صاحب یا صاحبان سپرده با مراجعه حضوری یا بهره‌گیری از خدمات کارت‌های پرداخت و ابزارهای الکترونیکی انجام شود.‎‎‎

ز- ودیعه: عقدی است که به موجب آن یک نفر مال خود را به دیگری می‌دهد که عین آن را به‌طور مجانی نگهداری کند.

ح- اعطای تسهیلات: پرداخت هرگونه وجه در قالب تنزیل اسناد و هرگونه اوراق بهادار، مساعده، وام، اعتبار، تسهیلات مالی به اشخاص تحت هر عنوان و به هر شکل بابت تأمین نیاز نقدینگی متقاضیان، خرید اموال منقول و غیر منقول و فروش یا اجاره اموال به آنان طبق مقررات این آیین‌نامه و موارد مشابه به‌نحوی که بازپرداخت به‌صورت وجه نقد یا با استفاده از سایر ابزار پرداخت به‌طور قسطی یا یک جا صورت پذیرد.

تبصره: هرگونه عملیات تجاری مانند خرید و فروش اموال به جز تأمین نیازهای اداری و یا جهت اعطای تسهیلات به مشتریان در قالب عقود اسلامی ممنوع می‌باشد.

ماده ۲: اشتغال به عملیات بانکی توسط اشخاص تحت هر عنوان و تأسیس و ثبت هرگونه تشکل برای انجام عملیات بانکی، بدون دریافت مجوز از بانک مرکزی ممنوع است.

‎‎‎‎::: (اصلاحی مصوبه شماره ۳۲۴۳/ت ۳۸۹۰۵ ک مورخ ۱۹/۱/۱۳۸۷) تبصره: بانک‌ها، مؤسسات اعتباری غیر بانکی پس از اخذ مجوز از بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و صندوق‌هایی که قبلاً به موجب قوانین خاص تأسیس شده‌اند، به موجب مفاد همان قوانین ادامه فعالیت خواهند داد ولی باید عملیات بانکی خود را با ضوابط مصوب شورای پول و اعتبار تطبیق دهند. (اصلاحی با مصوبه شماره ۳۵۵۳۸/ت ۴۵۷۶۸ مورخ ۱۳۹۰/۲/۲۰) تبصره ۲- حذف شد.

ماده ۳: وجوهی که تولیدکنندگان کالا یا ارائه‌دهندگان خدمات بابت پیش‌فروش محصولات تولیدی خود از متقاضیان دریافت می‌کنند، مشروط بر اینکه نهایتاً به خرید کالا یا خدمت با تخفیف یا بدون تخفیف مورد نظر ختم شود، از شمول مفاد این آیین‌نامه مستثنی می‌باشد و تابع آیین‌نامه‌ای خواهد بود که توسط وزارت بازرگانی و بانک مرکزی تهیه و به تصویب هیئت‌ وزیران خواهد رسید.

ماده ۴: تشخیص عملیات بانکی و تعیین مصادیق آن بر اساس قانون و قانون پولی و بانکی کشور مصوب ۱۳۵۱ و قانون عملیات بانکی بدون ربا مصوب ۱۳۶۲ و مقررات این آیین‌نامه بر عهده بانک مرکزی است.

ماده ۵: اشخاص موضوع تبصره (۲) ماده (۱) قانون موظفند حداکثر ظرف یک ماه از تاریخ لازم‌الاجرا شدن این آیین‌نامه که به¬وسیله بانک مرکزی اعلام خواهد شد، وضعیت خود را با ضوابط این آیین‌نامه تطبیق دهند.

ماده ۶: بانک مرکزی موظف است تقاضاهای رسیده را جهت اخذ مجوز بررسی و نتیجه را حداکثر ظرف سه ماه از تاریخ دریافت تقاضا، به متقاضی اعلام کند.

ماده ۷: فعالیت اشخاصی که با لحاظ ماده (۵) بدون مجوز به انجام عملیات بانکی مبادرت ورزند، با اعلام بانک مرکزی، توسط نیروی انتظامی متوقف خواهد شد.

ماده ۸: کلیه دستگاه‌های اجرایی از جمله نیروی انتظامی، چنانچه در اجرای وظایف قانونی خود با مؤسساتی که تحت عناوین بانک، مؤسسه اعتباری، لیزینگ، مؤسسه مالی و اعتباری، صندوق قرض‌الحسنه، تعاونی اعتبار، صرافی و یا عناوین مشابه فعالیت می‌نمایند، مواجه شوند، مکلفند اطلاعات مربوط به آن را به بانک مرکزی اعلام کنند.

ماده ۹: مسئولیت نظارت بر فعالیت اشخاص موضوع این آیین‌نامه در حدود قانون و قانون پولی و بانکی کشور مصوب ۱۳۵۱ و قانون عملیات بانکداری بدون ربا مصوب ۱۳۶۲ بر عهده بانک مرکزی است. اشخاص مذکور مکلفند همکاری لازم را با بازرسان آن بانک به عمل آورند و آمار و اطلاعات مورد نیاز بانک مرکزی را به‌نحوی که آن بانک تعیین می‌کند، ارائه نمایند.

تبصره: در صورتی‌که اطلاعات درخواست شده، اطلاعات طبقه‌بندی شده باشد رعایت مقررات مربوط الزامی است و در هر صورت رعایت مقررات مربوط به حفظ اسرار حرفه‌ای مشتریان توسط بانک مرکزی الزامی است.

ماده ۱۰: نحوه ساماندهی و شرایط ارتقای اشخاص موضوع این آیین‌نامه مطابق با آیین‌نامه موضوع بند «ج» تبصره (۲) ماده (۲) قانون خواهد بود.

ماده ۱۱: مسئولیت حسن اجرای این آیین‌نامه با بانک مرکزی است و نیروی انتظامی موظف است همکاری لازم را با بانک یاد شده به عمل آورد.